ವಿಶೇಷ ಸಂಗಾತಿ
‘ಪಟಾಕಿಗಳ ಅವಾಂತರ’ ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ-
ಕಾವ್ಯಸುಧೆ(ರೇಖಾ)
ಈ ಮನ್ಸು ಮಂಗನ್ ಥರ . ಒಂದೆ ರೀತಿ ಇರ್ದೆ ಒಂದೆ ಕಡೆ ಇರ್ದೆ ಊರೂರು ದೇಶ ದೇಶ ಸುತ್ತಿ ಸುತ್ತಿ ಭೂಮಿ ಪೂರ್ತಿ ಸುತ್ತಾಡ್ಕೊಂಡ್ ಬರುವಂಥದ್ದು, ಅದು ಯಾವಾಗ್ಲೂ ಸಂಭ್ರಮ ಅನ್ನೋ ಸ್ವೀಟನ್ನೆ ಹುಡ್ಕೊಂಡ್ ಬೆನ್ನು ಬೀಳತ್ತೆ. ಆಗ ನಾವೇನಾದ್ರೂ ಅದ್ರಂತೆ ಹೋಗಿ ಎಡವಿದ್ರೆ ಸಂಭ್ರಮ ನೆಲಕಚ್ಚೊದು ಗ್ಯಾರಂಟಿ, ಯಾಕಂದ್ರೆ ಆ ಸಂಭ್ರಮ ಅತಿ ಆಸೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರೊಂಥದ್ದು. ಸೊ ಅದಕ್ಕೆ ಮನ್ಸನ್ನ ನಾವು ಟೈಟಾಗಿ ಹಿಡ್ದಿಟ್ಕೊಳೊಕೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ರೆ ಸಂಭ್ರಮವನ್ನ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸ್ಬೌದು.
ಉದಾಹರಣೆ ಎನ್ನುವಂತೆ
ಈ ಹಬ್ಬಗಳು. ಅದ್ರಲ್ಲೂ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬ. ಈ ಹಬ್ದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿನ ಸಂಭ್ರಮ, ಶಬ್ದಗಳ ಸಂಭ್ರಮ, ಸಂತೋಷದ ಸಂಭ್ರಮ, ಎಲ್ಲರೊಟ್ಟಿಗೆ ಇರುವ ಸಂಭ್ರಮ, ಹೀಗೆ ಹಲ್ವಾರು ಸಂಭ್ರಮಗಳು
ಈ ಹಬ್ಬದಿಂದ ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಬಿಡುತ್ತದೆ.
ದೀಪಾವಳಿಯ ಮುಖ್ಯ ಸಂಭ್ರಮ ಅಂದ್ರೆ ಪಟಾಕಿ…….ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪಟಾಕಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದ್ಭುತವಾದ ಪಟಾಕಿ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಆನಂದಿಸಿದ ಯಾರಿಗಾದರೂ, ಸುಡುವ ಪಟಾಕಿಗಳ ಹೊಗೆಯ ಮೋಡದಿಂದ ದೃಶ್ಯದ ಒಂದು ಭಾಗವು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಲ್ಲದೇ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಹ ಪಟಾಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಟಾಕಿಗಳು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ಹಲವು ರೂಪಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಶಬ್ದ, ಬೆಳಕು, ಹೊಗೆ ಮತ್ತು ಹಾರಾಡುವ ವಸ್ತುಗಳು.
ಪಟಾಕಿಗಳನ್ನು ಸ್ವತಃ ವಿವರಿಸುವುದು ಎಂದರೆ ಅವುಗಳ ಚಲನೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದು – ಕೆಲವು ಸ್ಫೋಟಿಸುವ ಮೊದಲು ನೇರವಾಗಿ ಶೂಟ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ,ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಸುರುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸುಳಿಯುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸಾವಿರಾರು ಕಿಡಿಗಳಾಗಿ ಒಡೆದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಡುಗೆಂಪು ಜಲಪಾತದಂತೆ ಉರುಳುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಹೊಳೆಯುವ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಶವರ್‌ನಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತದೆ . ಅವುಗಳ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ಅದು ಮಾಡುವ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಬೇಕೆಂದರೆ, ಕೆಲವು ಚಲನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿದಲ್ಲಿ – ಅವುಗಳ ಬೆಳಕಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ – ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುವ, ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ, ಮಿನುಗುವ, ಹೊಳೆಯುವ ಹಾಗಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಜನಸಮೂಹದ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಹೊಗೆ ಎಲ್ಲಿ ಅಲೆಯುತ್ತಿದೆ? ಯೋಚಿಸಿ
ಪಟಾಕಿಗಳನ್ನು ಸುಡುವುದರಿಂದ , ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಲ್ಫರ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ (SO2), ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ (CO2), ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ (CO), ಮತ್ತು ಕಣಗಳ ಮ್ಯಾಟರ್ (PM) ಜೊತೆಗೆ ಹಲವಾರು ಲೋಹದ ಲವಣಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ, ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಡ್ಮಿಯಮ್ ಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಾನವನ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯದ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಸುತ್ತುವರಿದ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡ ವಯಸ್ಕರು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಕೆಮ್ಮಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹರಡುವಿಕೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಾರೆ . ಕಫ, ಮತ್ತು ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆ ಮತ್ತು ಉಸಿರಾಟದ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು, ಅಸ್ತಮಾ, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾಯಿಲೆ, ಅಲರ್ಜಿಕ್ ರಿನಿಟಿಸ್, ಕಡಿಮೆ ಶ್ವಾಸೇಂದ್ರಿಯ ಪ್ರದೇಶದ ಸೋಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಪಟಾಕಿಗಳು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯಾಗಲು ಒಂದು ಮೂಲ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ವಿಧಾನ . ಪಟಾಕಿಗಳು ಗನ್‌ಪೌಡರ್, ಹೆವಿ ಮೆಟಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಹೊಳೆಯುವ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಇತರ ವಿಷಯುಕ್ತ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಟಾಕಿಗಳು ಕಡಿಮೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಲೋಹದ ಕಣಗಳು, ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಿಷಗಳು, ಹಾನಿಕಾರಕ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಗೆಯನ್ನು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ದಿನಗಟ್ಟಲೆ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ದಹಿಸಿದಾಗ, ಈ ವಸ್ತುಗಳು ಉತ್ತಮವಾದ ಕಣಗಳು ಮತ್ತು ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ, ಅದು ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಪಟಾಕಿಗಳಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ವಿಷಗಳು ಎಂದಿಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೊಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ದಶಕಗಳವರೆಗೆ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಬಹುದು, ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ಗಾಳಿಯನ್ನು ವಿಷಪೂರಿತಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.
ಪಟಾಕಿಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸುತ್ತಾದಲ್ಲದೇ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೀಸುವ ಅದೇ ಹಾನಿಕಾರಕ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಿಂದ ನೀರು ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ನದಿಗಳು, ಸರೋವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಗರಗಳು ಪಟಾಕಿಗಳಿಂದ ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ಲೋಹಗಳು ಮತ್ತು ವಿಷಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಮಾಲಿನ್ಯವು ಜಲಚರಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ ನೀವು ಆ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಕುಡಿಯುತ್ತಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ನಮ್ಮ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಸಹ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತವೆ.
ಪಟಾಕಿಗಳು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮ. ಬಹುಪಾಲು, ಪಟಾಕಿ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಆಗಿಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಪಟಾಕಿಯಿಂದ ಬರುವ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ದೀಪಗಳು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹೆದರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಳಿಸಬಹುದು, ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಪಟಾಕಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸೇವಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಒಣ ಅಥವಾ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಹತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಹಾಗಾಗಿ ಈಗ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಟಾಕಿಗಳ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಜನರು ಅನೇಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಪಟಾಕಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಮನರಂಜನೆ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಯ ಇತರ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿವೆ. ಲೇಸರ್‌ಗಳು, ಬಿಸಿ ಗಾಳಿಯ ಆಕಾಶಬುಟ್ಟಿಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಸರಳ ಆಚರಣೆ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಂತಹ ವಿಧಾನಗಳು ಪರಿಸರವನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ.
ನೀವು ದೀಪೋತ್ಸವ, ಮೆರವಣಿಗೆ, ಪಾರ್ಟಿ ಅಥವಾ ಇತರ ಕಡಿಮೆ-ವಿಷಕಾರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೊಂದಿಗೆ ತೃಪ್ತರಾಗಿದ್ದರೆ, ಈ ವರ್ಷ ಪಟಾಕಿಗಳಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯುವುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಟಾಕಿಗಳು ಅನೇಕ ಕುಟುಂಬದ ಆಚರಣೆಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಆ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ದಿನದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ ನಿಜ. ಪಟಾಕಿಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಖಾಸಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮಿತ ವಾಗಿ ಬಳಸಿ.
ನೂರು ಚಿಕ್ಕ ಪಟಾಕಿಗಳಿಗಿಂತ ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಪಟಾಕಿಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿ. ಹಸಿರು ಪಟಾಕಿಗಳು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪಟಾಕಿಗಳನ್ನು ಆರಿಸುವುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಆದ್ದರಿಂದ ಅವು ನೀರು ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತವೆ. ಪಟಾಕಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ನಂತರ, ಎಲ್ಲಾ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಿ . ಇದು ಕಸದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಅದನ್ನು ಸೇವಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ನಿಮ್ಮ ಪಟಾಕಿ ಸುಡುವುದನ್ನು ಒಂದು ವಾರದ ಅವಧಿಯ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಬದಲು 4 ಅಥವಾ 2 ದಿನಕ್ಕೆ ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ.
ದೀಪಾವಳಿ ಪಟಾಕಿ ಅಂದ್ರೆ ನನಗೆ ನನ್ನ ತಂದೆ ಹೇಳ್ತ ಇದ್ದ ಮಾತುಗಳೇ ಯಾವಾಗಲೂ ನೆನಪು ಆಗುತ್ತೆ.
ಅವ್ರು ಯಾವಾಗ್ಲೂ ಹೇಳೋರ್ ಪಟಾಕಿ ಸುಡೋದ್ ದುಡ್ಡನ್ನ ಸುಟ್ಟ ಹಾಗೇ ಅಂತ ಆಮೇಲೆ ಬೆಂಕಿ ಒಲೆಗೆ ಉಪ್ಪು ಹಾಕಿದ್ರೆ ಪಟ ಪಟ ಅಂತ ಸಿಡಿಯುತ್ತೆ ಅದೇ ಪಟಾಕಿ ಶಬ್ದ ಅಂತ ಬೇರೆ ತಮಾಷೆ ಗೆ ಹೇಳೋರು ಅವ್ರಿಗ್ ಇಷ್ಟ ಇಲ್ದೇ ಇದ್ರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಷ್ಟ ಅಂತ ಪಟಾಕಿ ತಂದು ಹೊಡೆಸ್ತಾ ಇದ್ರು. ಅದಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಹೋದ್ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ಮನೇಲಿ ಪಟಾಕಿ ತರೋದನ್ನೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿಬಿಟ್ವಿ ನಾವು ಯಾರೂ ಪಟಾಕಿ ಹೊಡೆಯೋಲ್ಲ ಆಗಿನಿಂದ. ಇದೊಂದ್ ದೀಪಾವಳಿ ನೆನಪು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ……!!!
ಕಾವ್ಯಸುಧೆ(ರೇಖಾ)
