ಅಂಕಣ ಸಂಗಾತಿ
ಆರೋಗ್ಯ ಸಿರಿ
ಡಾ.ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬಿದರಿ
ಋತುಬಂಧ ಮತ್ತು ಯೋಗ-
ಭಾಗ 1
ಋತುಬಂಧ ಮತ್ತು ಯೋಗ- ಭಾಗ 1
ಮೆನೋಪಾಸ್ ಎಂಬ ಪದದ ಮೂಲವು ಗ್ರೀಕ್ ಪದಗಳಾದ “ಮೆನೋ” (ಋತುಬಂಧ, ತಿಂಗಳು) ಮತ್ತು “ಪಾಸ್” (ನಿಲ್ಲಿಸು) . ನೈಸರ್ಗಿಕ ಋತುಬಂಧವನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ, ಸತತ 12 ತಿಂಗಳ ಅಮೆನೋರಿಯಾದ (ಋತುಬಂಧ) ನಂತರ ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ಋತುಬಂಧದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಋತುಬಂಧದ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಸಾಕಷ್ಟು ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಸುಮಾರು 20% ರೋಗಿಗಳು ತೀವ್ರವಾದ ಋತುಬಂಧದ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 60% ಸೌಮ್ಯ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 20% ರಷ್ಟು ಯಾವುದೇ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು. ಋತುಬಂಧದ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡ್ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ಉಬ್ಬುವುದು, ತಲೆನೋವು, hot ಫ್ಲಶ್, ರಾತ್ರಿ ಬೆವರುವಿಕೆ, ಸುಸ್ತು, ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ, ತೂಕ ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದು, ಖಿನ್ನತೆ, ಕಿರಿಕಿರಿ, ಮರೆವು, ಏಕಾಗ್ರತೆಯ ಕೊರತೆ, ಮೂತ್ರದ ಆವರ್ತನ, ಯೋನಿ ಶುಷ್ಕತೆ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ಲಕ್ಷಣಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಭಾವದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಮೆನೋಪಾಸ್ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಯೋಗ ಒಂದು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ, ಸಾವಧಾನಿಕ ಚಲನೆ ಮತ್ತು ಉಸಿರಾಟದ ತಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ದೈಹಿಕ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಋತುಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆಯರು ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವರಿಗೆ ವಿವಿಧ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸಗಳು ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ , ಉದ್ವೇಗ ಮತ್ತು ಮೆನೋ-ಕ್ರೋಧವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು , ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲು, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮೂಳೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸಗಳು ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆ ಅವಳ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಬೋಧೆಯ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದೆ.
ಯೋಗ ಒತ್ತಡ, ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಒತ್ತಡದಂತಹ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ : ನೀವು 5-10 ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಯೋಗ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತೀರಿ ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ,ನಿಮ್ಮ ಸುತ್ತಲಿನ ರಂಗಪರಿಕರಗಳಿಂದ ನರಮಂಡಲವನ್ನು ಪುನಶ್ಚೈತನ್ಯಕಾರಿ ಮತ್ತು ಶಾಂತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ .ಯೋಗ ನಿದ್ರಾ ಅಥವಾ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸೌಂಡ್ ಹೀಲಿಂಗ್ ಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿದ್ರೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಮರಳಲು ನಿದ್ರೆಗೆ ಹೆಣಗಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಋತುಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಯೋಗವು ಹಲವಾರು ವಿಭಿನ್ನ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಜೀವನವು ಎಸೆಯುವ ಯಾವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಯೋಗವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಯಸ್ಸಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ನಾಯುವಿನ ಅಥವಾ ಕೀಲುಗಳ ಕ್ಷೀಣತೆ ಮತ್ತು ಚಲನಶೀಲತೆಯಂತಹ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಯೋಗ ಉಸಿರಾಟ, ಯೋಗ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಗ ಧ್ಯಾನದ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ನರಮಂಡಲವನ್ನು ಶಾಂತಗೊಳಿಸಲು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ನಾವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಆಧುನಿಕ-ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಋತುಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಯೋಗವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನವಾಗಲು ಇದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಗವು ಋತುಬಂಧದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನ್ಯಾವಿಗೇಟ್ ಮಾಡಲು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ನಮ್ಮ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ,ಪರಿವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಯ ಮೂಲಕ ಹೋಗುವಾಗ ನಮ್ಮ ದೇಹವನ್ನು ಸ್ನೇಹದಿ ಕೇಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ದೈಹಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಚಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಕೇಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು , ಆಳವಾದ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಯೋಗವು ಕಲಿಯಲು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ನೀವು ವಯಸ್ಸಾದಂತೆ ಯೋಗವು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಕೆಲವು ವಿಧಾನಗಳು:
ಸ್ನಾಯುವಿನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು – ವಯಸ್ಸಾದಂತೆ ನಮ್ಮ ಸ್ನಾಯುವಿನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಯೋಗ ನೀಡುವ ದೇಹದ ತೂಕದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಬಹುದು.
ಮೂಳೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು – ಈಸ್ಟ್ರೊಜೆನ್ ಮಟ್ಟಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಮೂಳೆಗಳು ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಋತುಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಹೋಗುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಇದು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ ಬಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು, ದೇಹದ ತೂಕದ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದು, ಕೆಲವು ಪ್ರಭಾವದ ಜೊತೆಗೆ ಮೂಳೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಮುರಿತದ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು.
ತೂಕ ನಿಯಂತ್ರಣ – ಹಾರ್ಮೋನುಗಳು ಋತುಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ತೂಕವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು! .
ಇತರೆ – ನಾವು ವಯಸ್ಸಾದಂತೆ ನಮ್ಮ ಕೀಲುಗಳು ಗಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವರು ಸಂಧಿವಾತ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬಹುದು. ನಿಯಮಿತ ಯೋಗ ಮತ್ತು ಚಲನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಕೀಲುಗಳು ಚಲನಶೀಲ ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಲವಾದ ಕಾಲುಗಳು, ಹೆಚ್ಚು ಚುರುಕುತನವು ನಿಮ್ಮ ವಯಸ್ಸಾದಂತೆ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೀಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಗಾಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ನಾವು ವಾಸಿಸುವ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಾವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಫ್ಲೈಟ್ ಮೋಡ್‌ಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ(sympathetic) ನರಮಂಡಲವನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅನೇಕ ಜನರಲ್ಲಿ ಆತಂಕದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚು. ಒತ್ತಡವು ಋತುಬಂಧದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕೆರಳಿಸಬಹುದು. ಋತುಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಹೋಗುವಾಗ ಬಾಹ್ಯ ಜೀವನ ಪ್ರಚೋದಕಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅನೇಕ ಆಂತರಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಆಂತರಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ನಮ್ಮ ನರಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ (sympathetic) ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೂತ್ರಜನಕಾಂಗದ ( adrenal)ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಯೋಗದ ಅಭ್ಯಾಸದ ಮೂಲಕ, ಅನಿವಾರ್ಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು (ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ) ಸ್ವಯಂ-ಸ್ವೀಕಾರ, ಅನುಗ್ರಹ, ಘನತೆ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯದೊಂದಿಗೆ ನ್ಯಾವಿಗೇಟ್ ಮಾಡಬಹುದು.
ನನ್ನ ಮುಂದಿನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಋತುಬಂಧದ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಯೋಗ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತೇನೆ.
ಡಾ.ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬಿದರಿ
ಇವರು ಪರ್ಣಿಕಾ ಆಯುರ್ವೇದಾಲ ಶಿರ್ಸಿ
ಯಲ್ಲಿ ಸಲಹಾ ವೈದ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.ಅವರು ಬಂಜೆತನ, ಪಿಸಿಒಡಿ, ಥೈರಾಯ್ಡ್, ಸ್ಥೂಲಕಾಯತೆ ,ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆ, ಗರ್ಭಸಂಸ್ಕಾರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಪತಿ ಮಂಜುನಾಥ್ ದಂಡಿನ್ ಕೂಡ ವೈದ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಶ್ರೀ ಬಿ.ಎಂ.ಕಂಕಣವಾಡಿ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎ.ಎಂ.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಎಸ್.ಡಿ.ಎಂ ಆಯುರ್ವೇದ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು 4 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಯುರ್ವೇದ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ವಿವಿಧ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಆರೋಗ್ಯ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಾದವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
