ಸ್ಮರಣೆ ಸಂಗಾತಿ
ಲಿಖಿತ್ ಹೊನ್ನಾಪುರ
ʼಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದನ
ಮಹಾಸಮಾಧಿ ದಿವಸʼ
ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದನವರು ಈ ದೇಶದ ಅತಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಚಿಂತಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು. ಭಾರತೀಯ ಪರಂಪರೆಯು ಪೋಷಿಸಿದ ವೇದಾಂತ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಮಹಾನ್ ಯೋಗಿಯೂ, ಜ್ಞಾನಿಯೋ, ದೇಶಭಕ್ತನೂ ಆದ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು ಕೇವಲ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅವನು ಜೀವಂತ ಶಕ್ತಿ, ಆತ್ಮ ವಿಶ್ವಾಸದ ದೂತ, ಯುವಜನತೆಗೆ ಜಾಗೃತಿಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿಯೂ ಉಳಿದರು. 1863ರ ಜನವರಿ 12ರಂದು ಕಲಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ನಾರೇಂದ್ರನಾಥ್ ದತ್ತ ಎನ್ನುವ ಈ ಬಾಲಕ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವುದರ ಮೂಲಕವೇ ಸಂಸಾರದ ಪರಮಾರ್ಥವನ್ನು ಕಂಡ ಮಹಾಪುರಾಣರು. ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರ ಪಾದಸೇವೆ ಈ ಬಾಲಕನಿಗೆ ನಡೆದ ಶ್ರಮವಲ್ಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಆತನನ್ನು ಸ್ವಾಮಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ ಪರಮ ಶಕ್ತಿಯೇ ಹೌದು.
ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ ಮಹಾಸಮಾಧಿ ದಿನವು ಈ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಅವರ ಶರೀರದ ಮೃತ್ಯುವಿನ ದಿನವಲ್ಲ. ಅದು ಜೀವಂತ ತತ್ತ್ವವು ಶರೀರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವಾಗುವ ಸ್ಮರಣೆ. ಜುಲೈ 4, 1902ರಂದು ಕೇವಲ 39ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಈ ಲೋಕವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನ, ವಿಚಾರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಮನುಕುಲದ ಹಿತಕ್ಕೆ ಪಸರಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುವರು. ಅವರಿಗೆ ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲ, ಅವರು ವಿಕಾಸದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ.
ವಿವೇಕಾನಂದರ ಸಮಾಧಿ ದಿನ ನಮ್ಮನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತದೆ—ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಶಕ್ತಿ ಉಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವು ದಾರಿ ತೋರುವ ದೀಪಗಳು. “ಉತ್ತಿಷ್ಠ, ಜಾಗ್ರತ, ಪ್ರಾಪ್ಯ ವರಾನ್ನಿಬೋಧತ” ಎಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಸಂದೇಶದಲ್ಲಿ ಅವರು ಯುವಜನತೆಯನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವೇ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲ. ನಾವು ನಮ್ಮ ಒಳಗಿರುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಿತಾಗ ಮಾತ್ರ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯ. ಸ್ವಾಮೀಜಿ ತಮ್ಮ ಜೀವನದಿಂದಲೇ ಇದನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು.
ಶ್ರೀರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರ ಕೃಪಾಶಿಷ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಅವರು ತಮ್ಮ ಗುರುಭಕ್ತಿಯಿಂದಲೇ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರು. ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠ, ಮಿಷನ್ ಸ್ಥಾಪನೆ, ಜಾಗತಿಕ ವೇದಾಂತ ಪ್ರಸಾರ, ಯುವ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಚೈತನ್ಯ ಸುರಿಸಲು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಮಾಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಾಂತ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ಯಾ, ಆರೋಗ್ಯ, ಸಮಾಜಸೇವೆ ತಮ್ಮ ಬೋಧನೆಯ ಜೀವಂತ ಮಾದರಿಗಳಾಗಿವೆ.
ಅಮೆರಿಕದ ಷಿಕಾಗೋ ಧರ್ಮಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣವೆಂದರೆ ಇಂದು ಯುವಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಮೆರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. “ಭಾರತ ಭಿಕ್ಷುಕ ದೇಶವಲ್ಲ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಶಿರೋಮಣಿ” ಎಂದು ಅವರು ಪಶ್ಚಿಮ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರಿದ ತತ್ತ್ವ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಮರಳಿ ಆತ್ಮಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಆ ಭಾಷಣ ಇಂದಿಗೂ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿಪ್ರಭಾವಿ ಭಾಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಗಣನೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ.
ಅವರ ಸಮಾಧಿ ದಿನದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಪಾಠದ ನೆನಪು ಬರುವದು: ಶರೀರಕ್ಕಿಂತ ಆತ್ಮ ಶಾಶ್ವತ. ತತ್ತ್ವ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಧರ್ಮ, ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರುವದನ್ನು ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಜೀವನದಿಂದಲೇ ತೋರಿಸಿದರು. ಅವರಂತೆ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಲು ನಾವು ಶ್ರಮಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಆತ್ಮವನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿ, ಸಮಾಜಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿ, ವಿಶ್ವದ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.
ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಯೋಗವನ್ನು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರಿಂದ ಪ್ರೇರಿತಗೊಂಡು ಇಂದು ಪಶ್ಚಿಮ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯೋಗ, ಧ್ಯಾನ, ವೇದಾಂತ ತತ್ತ್ವಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿವೆ. ಆದರೆ ಈ ತತ್ತ್ವಗಳ ವಾಸ್ತವಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಾವು ಭಾರತೀಯರು ಅರಿಯದೇ ಇರುವುದು ವಿಷಾದಕರ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ವಿವೇಕಾನಂದರು ಇಂದಿಗೂ ಕೇಳುವಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ—ಮತ್ತೆ ನಾವು ಈ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಬೇಕೆಂದು.
ಅವರ ಜೀವನ ಕೇವಲ ತತ್ತ್ವದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಬಡವನು ದೇವರಾದನೆಂದು ಸಾರಿದರು. “ದಾರಿದ್ರ್ಯವೇ ಪಾಪ” ಎಂದು ತಮ್ಮ ಸಂದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು. ಆತನ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಅರಿವಿನ ಹೊಚ್ಚ ನಗು. ಸಮಾಜ ಸೇವೆಯೇ ಪರಮ ಧರ್ಮ ಎಂದರೆ, ಅದು ಇಂದು ಸಹ ಜಾಗತಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದೀಪವಾಗಿದೆ.
ಮಹಾಸಮಾಧಿ ದಿನದಲ್ಲಿ ನಾವು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಕೇವಲ ಹೂವು ಹಾಕಿ ಪೂಜಿಸುವುದೋ, ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಭಾವಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಪಾರ್ಚನೆ ಮಾಡುವುದೋ ಸಾಕಾಗದು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಲ್ಲಿರುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಣರಿ, ಅದನ್ನು ಸಮಾಜದ ಹಿತಕ್ಕೆ ಬಳಸಲು ಮುಂದಾಗಬೇಕು. ಅವರ ಬೋಧನೆಗಳ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ನಿಷ್ಕಳಂಕ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಜೀವಿಸಬೇಕು. ಅಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಮಹಾಸಮಾಧಿ ದಿನದ ಆಚರಣೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಂದಿನ ಯುವ ಜನತೆಯ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕನಸು ಮೂಡಿಸುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಯೇ ವಿವೇಕಾನಂದ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಕೇವಲ ಪಾಠಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತವಾಗದೆ, ಜೀವಂತ ಚೇತನವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಬೇಕು. ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಕಿರಣಗಳು ನಮಗೆ ದಿಕ್ಕು ತೋರಿಸಲಿ. ನಾವು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ನೀಡಬಹುದಾದ ಕೊಡುಗೆ ಏನೆಂದು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಚಿಂತಿಸೋಣ.
ಇಂತಹ ಮಹಾನ್ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯು ಕೇವಲ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಕ್ಕಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೆ ಮನುಷ್ಯತ್ವವೇ ಧರ್ಮ ಎಂದು ಅವರು ಸಾರಿದರು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲೂ ದಿವ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಂಡರು. ಆತ್ಮವು ಶುದ್ಧ, ಶಾಶ್ವತ, ಅಮೃತ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಈ ತತ್ತ್ವವು ವಿಶ್ವಸಮಾನತೆಯ ಮಹಾ ಘೋಷವನ್ನೇ ತಲುಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು ತಮ್ಮ ಅಂತಿಮ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶರೀರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರೂ ಅವರ ಆತ್ಮ ಸಮಗ್ರ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹರಿದುಹೋಗಿದೆ. ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠ, ಯುವಕ ಸಂಘಗಳು, ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಹಾರೈಕೆಗಳೇ ಆಗಿವೆ. ಸಮಾಜದ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಮಂದಿಗೆ ಅವರು ಜೀವಂತ ಶಕ್ತಿ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಇಂದು ಅವರ ಮಹಾಸಮಾಧಿ ದಿನವನ್ನು ನಿಸ್ಸಾರ ಶೋಕ ದಿನವೆಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು. ಅದನ್ನು ಪುನಃಜೀವನ ದಿನವೆಂದು ನೋಡಬೇಕು. ನಾವು ಅವರ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಮಾತ್ರ ಅವರ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ನಿಜವಾದ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ.
ಇಂತಹ ಅಜರಾಮರ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು, ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯನ್ನು, ಧೈರ್ಯವನ್ನು, ಬಲವನ್ನು ನಮಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರಿಗೆ ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ವಂದನೆಗಳು. ಇಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಅವರ ಉಡುಗೊರೆ ಎಂದರೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ಶಕ್ತಿ, ಅತೀ ಮಹತ್ತರವಾದ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ನಮಗೆಲ್ಲರಲ್ಲಿಯೂ ಇದ್ದೇ ಇದೆ. ನಾವು ಅದನ್ನು ಅರಿತು, ಬೆಳಸಿ, ಸಮಾಜದ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಮಹಾಸಮಾಧಿ ದಿನವು ಸದಾ ನವೀನವಾಗಿ ತಾಜಾ ದೀಪವಾಗಿಯೇ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಲಿಖಿತ್ ಹೊನ್ನಾಪುರ
