ಶಿಕ್ಷಣಸಂಗಾತಿ
ನವೆಂಬರ್ 11
ಮೌಲಾನ ಅಬುಲ್ ಕಲಾಮ್
ಜನ್ಮದಿನದ ಅಂಗವಾಗಿ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ದಿನ
ಹನಿಬಿಂದು
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ದಿನವನ್ನು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ನವೆಂಬರ್ 11ರಂದು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವನ್ನು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಮೌಲಾನಾ ಅಬುಲ್ ಕಲಾಮ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೋತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ ರೂಪುರೇಷೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ಮಹಾನ್ ನಾಯಕನೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಈ ದಿನವು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆಗೆ ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಒಂದು ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ದಿನವಾಗಿದೆ.
ಮೌಲಾನಾ ಅಬುಲ್ ಕಲಾಮ ಆಜಾದ್ ಅವರು 1888ರ ನವೆಂಬರ್ 11ರಂದು ಮೆಕ್ಕಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಖೈರ್ ಅಲ್ದೀನ್ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಅಲಿಯಾ ಬಿಂತ್ ಮಹ್ಮದ್ ಅಲ್ಶೆರ್ವಿ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಅವರಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನದ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚು ಇತ್ತು. ಅವರು ಉರ್ದು, ಅರಬಿ, ಪರ್ಷಿಯನ್, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಯುವ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅವರು “ಅಲ್-ಹಿಲಾಲ್” ಮತ್ತು “ಅಲ್-ಬಲಾಗ್” ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಬಲ ನೀಡಿದರು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿದರು. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕನಾಗಿ ಕೆಲಸಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು 1923ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಬಂಧಿತರಾದರು, ಆದರೆ ಅವರ ಹೋರಾಟ ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣ, ಸೌಹಾರ್ದತೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ಏಕತೆಯ ಪರ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರ, 1947ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರಾಗಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲವಾಗಿತ್ತು. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕೊರತೆ, ಶಾಲೆಗಳ ಅಭಾವ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಿನ್ನಡೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರು ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಎದುರಿಸಿ ಭಾರತೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಭದ್ರವಾದ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು. ಅವರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿಸಲು ಬಲವಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆಯ ಮಾರ್ಗವಲ್ಲ, ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಮಗ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಬೇಕು ಎಂಬುದು.
ಅವರು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕಾರಣಕಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಭಾರತೀಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು (IITs), ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಅನುದಾನ ಆಯೋಗ (UGC), ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ (AICTE) ಮುಂತಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಕಲೆ, ವಿಜ್ಞಾನ, ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಶೋಧನೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಹ ಬಲವಾದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿದರು. ಅವರು ನಂಬಿದ್ದದ್ದು, “ದೇಶದ ನಿಜವಾದ ಸಂಪತ್ತು ಅದರ ನಾಗರಿಕರ ಬೌದ್ಧಿಕ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ” ಎಂಬುದು.
ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಆಧುನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣದೊಂದಿಗೆ ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲು ಬಯಸಿದರು. ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ ಜನರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಬೇಕೆಂಬುದು ಮುಖ್ಯ. ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಬೋಧನೆಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದರು. ಅವರು ನಂಬಿದ್ದದ್ದು, “ಶಿಕ್ಷಣವಿಲ್ಲದೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ” ಎಂಬುದು. ಈ ನಂಬಿಕೆಯೆ ಅವರ ಜೀವನದ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿತ್ತು.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ದಿನದ ಆಚರಣೆಯು ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಈ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ ಶಾಲೆಗಳು, ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾಷಣ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು, ಪ್ರಬಂಧ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು, ಚಿತ್ರಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು, ನಾಟಕಗಳು, ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಹತ್ವದ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣದ ಆವಶ್ಯಕತೆಯ ಕುರಿತು ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಈ ದಿನವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಈ ದಿನವು ಕೇವಲ ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ದಿನವಲ್ಲ, ಅದು ಶಿಕ್ಷಣದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಒಂದು ಅವಕಾಶವೂ ಆಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕರು ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದ ವಂಚಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳ ಕೊರತೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಮಕ್ಕಳ ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಶಿಕ್ಷಣದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ದಿನವು ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ ಜನರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಹತ್ವದ ಕಡೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ.
ಶಿಕ್ಷಣವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನೂ ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಉದ್ದೇಶ ಕೇವಲ ಉದ್ಯೋಗ ಪಡೆಯುವುದು ಅಲ್ಲ; ಅದು ಮಾನವೀಯತೆ, ನೀತಿ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದು. ಅವರು ಹೇಳಿದಂತೆ, “ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುರಿ ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಾದ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಆಗಬೇಕು.”
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ದಿನವು ಈ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಮರಿಸುವ ದಿನ. ಅದು ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲ ಸದಸ್ಯರಿಗೂ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಆದರ್ಶಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ, ಶಾಂತ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಭಾರತದ ಕನಸು ಕಂಡಿದ್ದರು.
ಇಂದು ಭಾರತದ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯ ಪೂರ್ಣ ಸಾಕಾರವಾಗಲು ಇನ್ನೂ ಬಹಳ ಕೆಲಸ ಬಾಕಿಯಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು, ಸ್ತ್ರೀ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಇನ್ನೂ ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿಯಾಗಿವೆ.
ನವೆಂಬರ್ 11ರಂದು ನಾವು ಮೌಲಾನಾ ಅಬುಲ್ ಕಲಾಮ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಶಿಕ್ಷಣವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೂಲ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಲವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ದಿನವು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣದ ಬೆಳಕಿನತ್ತ ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥವೆಂದರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕರೂ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ತನ್ನ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಕರ್ತವ್ಯ ಎರಡನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದು.
ಹೀಗಾಗಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ದಿನವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಆಚರಣೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ಅದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪ್ರಗತಿಯ ಚಿಂತನಮಂಟಪ. ಈ ದಿನವು ನಾವು ಎಲ್ಲರೂ ಶಿಕ್ಷಣದ ಬೆಳಕಿನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಅರಿತು, ಜ್ಞಾನ, ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕೈಜೋಡಿಸುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ ಅಲ್ಲವೇ?
ಮಾಹಿತಿ: ಹಲವು ಮೂಲಗಳಿಂದ….
ಹನಿ ಬಿಂದು
About The Author
